سلام به همه علاقه‌مندان به دنیای هیجان‌انگیز رمزارزها! اگر به تازگی وارد این بازار شدید یا حتی تجربه معامله دارید، حتماً با انواع سفارشات خرید و فروش در صرافی‌ها روبرو شده‌اید. در این مقاله از وبلاگ یومیکس، می‌خواهیم روی یک نوع سفارش خاص و بسیار مهم تمرکز کنیم: میکر اردر (Maker Order).
شاید در نگاه اول کمی تخصصی به نظر برسد، اما با هم یاد می‌گیریم که میکر اردر چیست، چه تفاوتی با سفارشات دیگر دارد و چگونه می‌توانید از آن برای بهبود استراتژی‌های معاملاتی خود استفاده کنید. بیایید شروع کنیم!
مقدمه: بازار و نقدینگی
قبل از اینکه سراغ میکر اردر برویم، لازم است کمی در مورد نحوه کار بازار و مفهوم نقدینگی صحبت کنیم.
فکر کنید بازار یک میدان بزرگ است که خریداران و فروشندگان در آن با هم معامله می‌کنند. برای اینکه معامله‌ای انجام شود، باید کسی باشد که بخواهد در یک قیمت مشخص بخرد و کسی دیگر که بخواهد در همان قیمت بفروشد. این تطابق خریدار و فروشنده، باعث انجام معامله می‌شود.
نقدینگی (Liquidity) به این معنی است که چقدر آسان و سریع می‌توانید دارایی خود را بدون اینکه قیمت آن به طور قابل‌توجهی تغییر کند، خرید و فروش کنید. بازاری که نقدینگی بالایی دارد، بازاری است که تعداد زیادی خریدار و فروشنده فعال دارد و شما می‌توانید به راحتی در آن معامله انجام دهید.
دو نقش اصلی در فراهم کردن نقدینگی در بازار وجود دارد:
- Makers (سازندگان): کسانی که سفارشاتی را در دفتر سفارشات قرار می‌دهند که بلافاصله اجرا نمی‌شوند و منتظر می‌مانند تا معامله‌گر دیگری آن را بپذیرد. این افراد در واقع به بازار “عمق” یا “نقدینگی” اضافه می‌کنند.
- Takers (برداشت‌کنندگان): کسانی که سفارشاتی را ارسال می‌کنند که بلافاصله با یکی از سفارشات موجود در دفتر سفارشات (که توسط Makers ایجاد شده) تطابق پیدا کرده و اجرا می‌شود. این افراد “نقدینگی” را از بازار “برمی‌دارند”.
حالا که این مفهوم را داریم، بریم سراغ میکر اردر.
۱. میکر اردر (Maker Order) دقیقاً چیست؟
میکر اردر یا سفارش سازنده نوعی سفارش در صرافی‌های رمزارز است که با هدف اضافه کردن نقدینگی به بازار ایجاد می‌شود. وقتی شما یک میکر اردر ثبت می‌کنید، در واقع قیمتی را پیشنهاد می‌دهید که در حال حاضر هیچ سفارش دیگری در آن قیمت برای تطابق وجود ندارد.
به زبان ساده، شما با ثبت یک میکر اردر، می‌خواهید یا در قیمتی بالاتر از قیمت فعلی بازار بفروشید، یا در قیمتی پایین‌تر از قیمت فعلی بازار بخرید. چون سفارش شما بلافاصله اجرا نمی‌شود، در دفتر سفارشات (Order Book) قرار می‌گیرد و منتظر می‌ماند تا معامله‌گر دیگری (یک Taker) سفارش خود را ثبت کند که با سفارش شما تطابق داشته باشد.
مثال ساده:
تصور کنید قیمت فعلی بیت کوین (BTC) دقیقاً 30,000 دلار است.
شما فکر می‌کنید که قیمت ممکن است کمی پایین بیاید و می‌خواهید در قیمت 29,500 دلار بیت کوین بخرید. اگر یک سفارش خرید Limit در قیمت 29,500 دلار ثبت کنید، چون این قیمت پایین‌تر از قیمت فعلی بازار است، سفارش شما بلافاصله اجرا نمی‌شود. این سفارش در دفتر سفارشات خرید قرار می‌گیرد و منتظر می‌ماند تا قیمت به 29,500 دلار برسد و فروشنده‌ای با آن قیمت موافقت کند. این سفارش شما یک میکر اردر است.
به همین ترتیب، اگر قیمت 30,000 دلار باشد و شما بخواهید در 30,500 دلار بفروشید، سفارش فروش Limit شما در 30,500 دلار نیز یک میکر اردر خواهد بود.
نکته کلیدی در میکر اردر این است که سفارش شما فوراً با یک سفارش موجود تطابق پیدا نمی‌کند. این ویژگی اصلی تفاوت آن با تاکر اردر (Taker Order) است.
۲. تفاوت میکر اردر (Maker) و تاکر اردر (Taker) چیست؟
برای درک بهتر میکر اردر، مقایسه آن با تاکر اردر ضروری است. این دو مفهوم طرفین اصلی یک معامله در بازار هستند:
۲.۱. تاکر اردر (Taker Order)
تاکر اردر یا سفارش برداشت‌کننده نوعی سفارش است که با هدف اجرای فوری با یکی از سفارشات موجود در دفتر سفارشات (که توسط میکرها ثبت شده‌اند) ایجاد می‌شود.
وقتی شما یک تاکر اردر ثبت می‌کنید، در واقع قیمتی را می‌پذیرید که از قبل در دفتر سفارشات وجود دارد. رایج‌ترین مثال برای تاکر اردر، استفاده از سفارش Market (بازار) است.
مثال تاکر اردر:
قیمت فعلی بیت کوین (BTC) دقیقاً 30,000 دلار است.
شما می‌خواهید فوری بیت کوین بخرید. اگر یک سفارش خرید Market ثبت کنید، سیستم صرافی به سرعت به دنبال بهترین و پایین‌ترین قیمت فروش در دفتر سفارشات می‌گردد و سفارش شما را فوراً در آن قیمت (یا مجموعه‌ای از قیمت‌ها تا رسیدن به حجم مورد نظر شما) اجرا می‌کند. این سفارش شما یک تاکر اردر است زیرا نقدینگی موجود را از روی دفتر سفارشات “برداشت” (Taked) کرده‌اید.
همچنین لزوماً همه سفارشات Limit میکر نیستند. اگر شما یک سفارش Limit را در قیمتی ثبت کنید که از قبل در دفتر سفارشات وجود دارد (چه برای خرید، چه برای فروش)، آن سفارش فوراً با سفارش موجود تطابق پیدا کرده و اجرا می‌شود و در این حالت نیز شما به عنوان یک Taker عمل کرده‌اید. به همین دلیل است که تعریف دقیق میکر و تاکر به نحوه تعامل سفارش شما با دفتر سفارشات و اجرا یا عدم اجرای فوری آن بستگی دارد، نه لزوماً نوع سفارش (Limit یا Market).
۲.۲. جدول مقایسه میکر و تاکر
برای جمع‌بندی، تفاوت اصلی میکر و تاکر را در جدول زیر می‌بینیم:
| ویژگی | میکر اردر (Maker Order) | تاکر اردر (Taker Order) |
|---|---|---|
| هدف اصلی | افزودن نقدینگی به دفتر سفارشات | برداشت نقدینگی از دفتر سفارشات |
| سرعت اجرا | بلافاصله اجرا نمی‌شود، منتظر می‌ماند. | تقریباً بلافاصله اجرا می‌شود. |
| نحوه تعامل با دفتر سفارشات | یک قیمت جدید در دفتر سفارشات ایجاد می‌کند. | با یک یا چند سفارش موجود در دفتر سفارشات تطابق پیدا می‌کند. |
| عمق بازار | به عمق بازار می‌افزاید. | از عمق بازار می‌کاهد. |
| نوع سفارشات رایج | معمولاً سفارشات Limit خارج از قیمت فعلی بازار | معمولاً سفارشات Market یا سفارشات Limit که فوراً تطابق پیدا می‌کنند. |
۳. چرا استفاده از میکر اردر مهم است؟ مزایا و معایب آن
حالا که می‌دانیم میکر اردر چیست، بپرسیم چرا باید از آن استفاده کنیم؟ استفاده از میکر اردر در بازار رمزارزها، به خصوص برای معامله‌گران فعال، مزایای قابل توجهی دارد:
۳.۱. مزایای استفاده از میکر اردر:
- کارمزدهای کمتر:
این یکی از مهم‌ترین دلایل استفاده از میکر اردر است! صرافی‌ها معمولاً برای تشویق کاربران به ارائه نقدینگی و عمق بخشیدن به بازار، کارمزد کمتری (در برخی موارد حتی صفر) از میکرها دریافت می‌کنند. این مدل کارمزد به نام مدل Maker-Taker Fee شناخته می‌شود. از آنجایی که میکرها به ثبات و کارایی بیشتر بازار کمک می‌کنند (با فراهم کردن سفارشات آماده برای معامله)، صرافی‌ها به آن‌ها پاداش می‌دهند. تاکرها چون نقدینگی موجود را “مصرف” می‌کنند و سرعت معامله برایشان اولویت دارد، معمولاً کارمزد بیشتری پرداخت می‌کنند. در معاملات با حجم بالا یا فرکانس زیاد، این تفاوت کارمزد می‌تواند بسیار قابل توجه باشد. - کنترل بر قیمت اجرا:
با استفاده از میکر اردر (که معمولاً در قالب یک سفارش Limit ثبت می‌شود)، شما دقیقاً قیمتی را که می‌خواهید در آن معامله انجام دهید، مشخص می‌کنید. این به شما کنترل کامل بر روی نقطه ورود یا خروج از معامله را می‌دهد. شما از اسلیپیج (Slippage) در امان هستید، پدیده‌ای که در سفارشات Market (تاکر اردر) ممکن است رخ دهد و باعث شود سفارش شما در قیمتی نامطلوب‌تر از آنچه انتظار دارید اجرا شود (به خصوص در بازارهای کم‌نقدینگی یا در زمان نوسانات شدید). - کمک به ثبات بازار:
هر میکر اردری که در دفتر سفارشات قرار می‌گیرد، یک لایه نقدینگی جدید ایجاد می‌کند. این امر باعث می‌شود بازار “عمیق‌تر” شود، یعنی تعداد بیشتری سفارش خرید و فروش در قیمت‌های مختلف وجود داشته باشد. بازار عمیق‌تر کمتر مستعد نوسانات شدید ناگهانی (دستکاری قیمت) است و برای همه شرکت‌کنندگان شفاف‌تر و قابل پیش‌بینی‌تر می‌شود.
۳.۲. معایب و چالش‌های استفاده از میکر اردر:
- عدم تضمین اجرا:
چون سفارش شما در قیمتی خارج از قیمت فعلی بازار قرار می‌گیرد، هیچ تضمینی وجود ندارد که سفارش شما واقعاً اجرا شود. ممکن است بازار هرگز به قیمتی که شما در نظر گرفته‌اید نرسد یا قبل از رسیدن به آن قیمت جهت خود را تغییر دهد. این یعنی ممکن است فرصت معاملاتی را از دست بدهید یا برای مدت نامعلومی منتظر بمانید. - نیاز به زمان و صبر:
میکر اردرها فوراً اجرا نمی‌شوند. شما باید صبور باشید و منتظر بمانید تا بازار به قیمت مورد نظر شما برسد. این استراتژی برای کسانی که به دنبال معاملات سریع یا ورود و خروج فوری هستند، مناسب نیست. - مواجهه با رقابت:
سایر میکرها نیز ممکن است در قیمت‌های مشابه سفارش ثبت کرده باشند. سفارش شما در صف قرار می‌گیرد و فقط زمانی اجرا می‌شود که سفارشات قبل از شما در آن قیمت اجرا شده باشند. در بازارهای با حجم بالا، این صف می‌تواند طولانی باشد.
۴. چگونه یک میکر اردر ثبت کنیم؟ انواع سفارشات و میکر اردر
همانطور که قبلاً اشاره شد، رایج‌ترین راه برای ایجاد یک میکر اردر، استفاده از سفارش Limit (سفارش محدود) است. اما نه هر سفارش Limitای! برای اینکه سفارش Limit شما به عنوان میکر اردر شناخته شود و از کارمزدهای کمتر بهره‌مند شوید، باید شرایطی را داشته باشد که منجر به عدم اجرای فوری آن شود.
۴.۱. استفاده از سفارش Limit برای ایجاد میکر اردر
در صفحه معامله صرافی یومیکس (یا هر صرافی دیگر)، وقتی می‌خواهید یک سفارش خرید یا فروش ثبت کنید، معمولاً گزینه‌هایی مثل Market و Limit را می‌بینید. برای ساخت میکر اردر:
- برای خرید: یک سفارش خرید Limit در قیمتی پایین‌تر از قیمت فعلی بازار ثبت کنید. مثلاً اگر قیمت بیت کوین 30,000 دلار است، یک سفارش خرید در 29,800 دلار ثبت کنید.
- برای فروش: یک سفارش فروش Limit در قیمتی بالاتر از قیمت فعلی بازار ثبت کنید. مثلاً اگر قیمت بیت کوین 30,000 دلار است، یک سفارش فروش در 30,200 دلار ثبت کنید.
چون این قیمت‌ها در حال حاضر در دفتر سفارشات برای تطابق فوری موجود نیستند، سفارش شما وارد دفتر سفارشات می‌شود و منتظر رسیدن بازار به آن قیمت می‌ماند. این به شما نقش “سازنده” (Maker) را می‌دهد.
گام‌های ثبت یک میکر اردر خرید در یومیکس (فرضی):
۱. وارد حساب کاربری خود شوید و به صفحه معامله جفت ارزی مورد نظر (مثلاً BTC/USDT) بروید.
۲. نوع سفارش را روی Limit تنظیم کنید.
۳. در بخش “Buy BTC”، قیمت مورد نظر خود را که پایین‌تر از قیمت فعلی بازار است، وارد کنید (مثلاً 29,500 USDT).
۴. مقدار بیت کوینی که می‌خواهید بخرید را وارد کنید.
۵. روی دکمه “Buy BTC” کلیک کنید.
سفارش شما در دفتر سفارشات خرید قرار می‌گیرد و منتظر می‌ماند تا قیمت به 29,500 دلار برسد و با سفارش فروشنده‌ای در آن قیمت تطابق پیدا کند.
نکته مهم: اطمینان حاصل کنید که هنگام ثبت سفارش Limit، گزینه خاصی به نام “Post Only” یا مشابه آن در صرافی شما وجود داشته باشد. فعال کردن این گزینه تضمین می‌کند که سفارش شما حتماً به عنوان میکر اردر ثبت شود و اگر به صورت اتفاقی با سفارش موجودی تطابق پیدا کند، لغو شود. این کار از پرداخت کارمزد تاکر جلوگیری می‌کند.
۴.۲. چه سفارشاتی میکر اردر نیستند؟
- سفارش Market (بازار): همیشه یک تاکر اردر است، چون فوراً با بهترین قیمت موجود در دفتر سفارشات تطابق پیدا کرده و نقدینگی را “مصرف” می‌کند.
- سفارش Limit که فوراً اجرا می‌شود: اگر شما یک سفارش خرید Limit را در قیمتی بالاتر یا مساوی با پایین‌ترین قیمت فروش موجود در دفتر سفارشات ثبت کنید، یا یک سفارش فروش Limit را در قیمتی پایین‌تر یا مساوی با بالاترین قیمت خرید موجود در دفتر سفارشات ثبت کنید، سفارش شما فوراً اجرا می‌شود و به عنوان یک تاکر اردر محسوب می‌شوید.
بنابراین، میکر بودن یا تاکر بودن سفارش شما به نحوه اجرای آن بستگی دارد، نه فقط به نوع سفارش (Limit یا Market).
۵. چه زمانی و چرا از میکر اردر استفاده کنیم؟
استفاده از میکر اردر لزوماً برای همه معامله‌گران و در همه شرایط مناسب نیست. اما در موقعیت‌های خاصی می‌تواند استراتژی بسیار موثری باشد:
- هنگامی که زمان کافی دارید و عجله‌ای ندارید:
اگر به دنبال ورود یا خروج سریع از یک معامله نیستید و می‌توانید صبر کنید تا بازار به قیمت مورد نظر شما حرکت کند، میکر اردر گزینه عالی برایتان است. این برای معامله‌گران میان‌مدت یا بلندمدت که تحلیل‌هایشان بر اساس سطوح قیمتی خاص است بسیار مناسب است. - برای کاهش هزینه‌های معاملاتی:
اگر تعداد معاملات شما بالا است یا حجم معاملاتتان زیاد است، تفاوت کارمزد میکر و تاکر اهمیت بسزایی پیدا می‌کند. با استفاده مداوم از میکر اردر، می‌توانید بخش قابل توجهی از هزینه‌های خود را کاهش دهید که در بلندمدت بر سودآوری شما تأثیر می‌گذارد. این برای نوسان‌گیرها (Scalpers) که با حجم‌های بزرگ و در بازه‌های زمانی کوتاه معامله می‌کنند، بسیار حیاتی است. - برای معامله در سطوح حمایتی و مقاومتی:
بسیاری از معامله‌گران از میکر اردر برای ورود به معامله در سطوح حمایتی (با سفارش خرید Limit کمی بالاتر از حمایت) یا خروج از معامله در سطوح مقاومتی (با سفارش فروش Limit کمی پایین‌تر از مقاومت) استفاده می‌کنند. با این رویکرد، آن‌ها در قیمت‌های کلیدی وارد یا خارج می‌شوند و در عین حال از مزیت کارمزد میکر بهره‌مند می‌شوند. - در بازارهای با نقدینگی خوب:
استفاده از میکر اردر در بازارهایی که عمق کافی دارند منطقی‌تر است، زیرا احتمال اینکه سفارش شما در نهایت با یک سفارش دیگر تطابق پیدا کند بیشتر است. در بازارهای بسیار کم‌نقدینگی، ممکن است سفارش میکر شما برای مدت طولانی اجرا نشود.
چه زمانی نباید از میکر اردر استفاده کرد؟
- هنگامی که نیاز به ورود یا خروج فوری دارید:
در شرایطی که اخبار مهمی منتشر شده، قیمت به سرعت در حال حرکت است و شما باید بلافاصله موضع بگیرید، استفاده از میکر اردر مناسب نیست. در این شرایط، اولویت با سرعت است و باید از تاکر اردر (مثل سفارش Market) استفاده کنید، حتی اگر کارمزد بیشتری داشته باشد. - در بازارهای با نوسان بسیار بالا و غیرقابل پیش‌بینی:
در این شرایط، بازار ممکن است بدون لمس قیمت مد نظر شما به سرعت مسیر خود را تغییر دهد، و سفارش میکر شما هرگز اجرا نشود.
جمع‌بندی: میکر اردر، ابزاری هوشمندانه برای معامله‌گران صبور
در این مقاله از وبلاگ یومیکس، مفهوم میکر اردر را بررسی کردیم و تفاوت آن را با تاکر اردر متوجه شدیم. دیدیم که میکرها در واقع به بازار نقدینگی اضافه می‌کنند و به همین دلیل در اغلب صرافی‌ها از تخفیف کارمزد بهره‌مند می‌شوند.
یاد گرفتیم که رایج‌ترین راه برای ثبت میکر اردر، استفاده از سفارش Limit در قیمتی است که در لحظه ثبت، در دفتر سفارشات موجود نیست و باعث عدم اجرای فوری آن می‌شود. همچنین اهمیت گزینه “Post Only” را برای اطمینان از میکر بودن سفارش در برخی صرافی‌ها فهمیدیم.
استفاده هوشمندانه از میکر اردر می‌تواند ابزار قدرتمندی برای شما باشد، به خصوص اگر به دنبال کاهش هزینه‌های معاملاتی و کنترل دقیق‌تر بر قیمت ورود و خروج هستید و در عین حال، صبر لازم برای اجرای سفارش خود را دارید.
امیدواریم این مقاله برای شما مفید بوده باشد و اکنون دید بهتری نسبت به میکر اردر و نحوه استفاده از آن در معاملات رمزارزهای خود داشته باشید. در مقالات بعدی، به مفاهیم پیشرفته‌تر دنیای رمزارزها خواهیم پرداخت.
موفق باشید!
تیم محتوای وبلاگ یومیکس
