دومین ویدیوکست یومیکس با کیوان کامبخش، بنیانگذار بلاکچین ایرانی زنجیر با قابلیت ماشین مجازی
پروژه “زنجیر” به عنوان یک بلاکچین ایرانی، با هدف پر کردن خلأ موجود در اکوسیستم وب۳ ایران و تسهیل تعاملات بین صرافی‌های رمزارز داخلی، پا به عرصه گذاشته است. این پروژه که با محوریت ماشین مجازی اتریوم (EVM) توسعه یافته است، رویکردی نوآورانه و “صرافی‌محور” (Exchange-Friendly) را دنبال می‌کند.
ایده اولیه و تکامل در ابتدا، ایده اصلی پشت “زنجیر” ساخت یک پلتفرم تریدینگ الگوریتمی با زبان EVM بود که بتواند به صرافی‌های مختلف متصل شود و بات‌های تریدینگ را در قالب یک مارکت‌پلیس به کاربران عادی و برنامه‌نویسان ارائه دهد. اگرچه این ایده در آن زمان “فضایی” به نظر می‌رسید، اما با توجه به حجم بازار ایران، تیم توسعه‌دهنده به این نتیجه رسید که هنوز برای چنین مارکت‌پلیسی زود است. از این رو، با استفاده از قابلیت‌های سفارشی‌سازی بالای زیرساخت توسعه یافته، تصمیم گرفته شد که “زنجیر” به یک شبکه شبیه اتریوم تبدیل شود، با این تفاوت که ویژگی‌های خاصی برای ادغام آسان‌تر با صرافی‌ها داشته باشد.
ویژگی‌ها و مزایای برجسته “زنجیر” چندین ویژگی متمایز کننده را ارائه می‌دهد که آن را برای اکوسیستم مالی ایران کاربردی می‌سازد:
- پشتیبانی از EVM: توسعه‌دهندگان می‌توانند قراردادهای هوشمند خود را با زبان سالیدیتی بنویسند و روی شبکه زنجیر دیپلوی کنند.
- کاوشگر (Explorer) بومی و فارسی: وجود یک کاوشگر داخلی با پشتیبانی از زبان فارسی، تجربه کاربری بهتری را برای کاربران ایرانی فراهم می‌کند و جزئیات تراکنش‌ها و بلاک‌ها را به زبان مادری نشان می‌دهد.
- نمایه سازی داخلی (Built-in Indexing) انتقالات توکن: این ویژگی به صرافی‌ها کمک می‌کند تا فرآیند تشخیص واریز را بسیار آسان‌تر و مطمئن‌تر انجام دهند، که یکی از چالش‌های بزرگ صرافی‌هاست.
- لایه تسویه حساب بین صرافی‌ها (Settlement Layer): یکی از مهم‌ترین کاربردهای “زنجیر”، امکان جابجایی دارایی بین صرافی‌های ایرانی است. به جای نگرانی از تحریم‌ها یا پرداخت کارمزدهای بالا، صرافی‌ها می‌توانند از طریق توکن‌های رپ شده (Wrapped Tokens) دارایی‌هایی مانند بیتکوین، سولانا و دوج‌کوین را روی “زنجیر” منتقل کرده و بدهکاری و طلبکاری‌های خود را تسویه کنند. این قابلیت به نوعی شبکه شتابی بین صرافی‌های ایرانی ایجاد می‌کند.
- سرعت و هزینه: “زنجیر” با فدا کردن بخشی از تمرکززدایی (که در حال حاضر یک شبکه Proof of Authority است)، سرعت بالا و کارمزد نزدیک به صفر را ارائه می‌دهد.
- توسعه از صفر: تیم “زنجیر” نرم‌افزار خود را از ابتدا توسعه داده است تا کنترل بیشتری روی کد داشته باشد و در آینده بتواند به راحتی قابلیت‌های جدید اضافه کند.
چالش‌ها و افق آینده با وجود پتانسیل بالا، “زنجیر” با چالش‌هایی نیز روبروست:
- پذیرش (Adoption) توسط توسعه‌دهندگان و کاربران: قانع کردن توسعه‌دهندگان برای ساخت برنامه‌های وب۳ روی “زنجیر” و جذب کاربران برای استفاده از آن، اصلی‌ترین چالش کنونی است.
- درگاه‌های پرداخت ریالی: نبود درگاه‌های پرداخت مستقیم ریالی برای ورود کاربران عادی به اکوسیستم وب۳، یک مانع جدی است. اگرچه “زنجیر” می‌تواند به عنوان بستری برای بیزینس‌های دیگر عمل کند که این مشکل را حل کنند.
- قوانین و رگولاتوری: تغییرات مکرر و عدم شفافیت قوانین مربوط به رمزارزها در ایران، فضای کسب‌وکار را برای پروژه‌هایی مانند “زنجیر” دشوار می‌سازد.
- تحریم‌ها و جذب بازار خارجی: معرفی “زنجیر” به عنوان یک پروژه “ایرانی” می‌تواند چالش‌هایی را برای پذیرش توسط صرافی‌های خارجی و مواجهه با تحریم‌ها ایجاد کند.
- حفظ حریم خصوصی: از آنجایی که تراکنش‌ها روی اکسپلورر “زنجیر” قابل رصد هستند، نیاز به راه‌حل‌هایی مانند تغییر مدل آدرس‌ها یا استفاده از آدرس‌های واسط برای افزایش حریم خصوصی کاربران احساس می‌شود.
- تمرکززدایی آینده: با وجود اینکه ماهیت متمرکز کنونی “زنجیر” امکان ارائه ویژگی‌های “صرافی‌محور” را فراهم کرده، تیم در حال بررسی امکان تمرکززدایی در آینده است تا بتواند در بازارهای خارجی نیز جایگاه پیدا کند.
کاربردها و توسعه اکوسیستم “زنجیر” با هدف ترویج توسعه وب۳ در ایران، بستری برای کاربردهای متنوع فراهم می‌آورد:
- پروژه‌های وب۳ ایرانی: تشویق پروژه‌هایی مانند “ضربان توکن زیرو” (Zaraban Token Zero) برای توسعه روی “زنجیر”.
- برنامه گرنت (Grant Program): “زنجیر” برنامه‌ای با سقف ۲۰۰ میلیون تومان برای حمایت مالی از پروژه‌های وب۳ ارائه می‌دهد تا توسعه‌دهندگان بتوانند هزینه‌های اولیه ساخت را پوشش دهند.
- ساخت توکن و دکس (DEX): کاربران و پروژه‌ها می‌توانند به راحتی توکن‌های خود را روی “زنجیر” با نقدینگی اولیه ایجاد کنند. “کیوی‌سواپ” (KiviSwap) به عنوان اولین دکس بومی “زنجیر” امکان سواپ (تبادل) توکن‌ها و اضافه کردن نقدینگی را فراهم می‌کند.
- وام‌دهی و وام‌گیری رمزارزی: پروژه‌هایی مانند “یومیکس” می‌توانند توکن خود را روی “زنجیر” راه‌اندازی کرده و از بستر آن برای ارائه خدمات وام‌دهی و وام‌گیری بهره ببرند.
- صرافی‌های کوچک (OTC): “زنجیر” می‌تواند زیرساخت فنی لازم را برای ایجاد صرافی‌های کوچک و OTC فراهم کند.
- بازی‌های وب۳: توسعه بازی‌های مبتنی بر وب۳ با پرداخت‌های درون‌برنامه‌ای و توکن‌های بومی می‌تواند یکی دیگر از کاربردهای “زنجیر” باشد.
هویت و چشم‌انداز بنیانگذار “زنجیر” تأکید دارد که این پروژه نباید صرفاً با عنوان “اولین بلاکچین ایرانی” شناخته شود. در عوض، “زنجیر” خود را به عنوان یک بلاکچین “صرافی‌محور” EVM-بیس معرفی می‌کند که ویژگی‌هایی خاص و منحصر به فرد را برای تسهیل کار صرافی‌ها و توسعه‌دهندگان فراهم می‌کند. این پروژه یک کافه‌بازار برای وب۳ یا شبکه شتابی بین صرافی‌های ایرانی است که هدفش ایجاد زیرساختی قوی و شفاف برای اقتصاد دیجیتال کشور است.
دعوت به همکاری موفقیت “زنجیر” در گرو همکاری و حمایت اکوسیستم وب۳ ایران است. تیم “زنجیر” آماده همکاری با صرافی‌ها، پروژه‌های وب۳ و توسعه‌دهندگان است تا با حمایت متقابل، به رشد جمعی و حل چالش‌های موجود در این حوزه کمک کند. با ایجاد کمیسیونی متشکل از صرافی‌ها برای مدیریت “زنجیر”، می‌توان اعتمادپذیری و پویایی این شبکه را به طرز چشمگیری افزایش داد.
نتیجه‌گیری “زنجیر” پروژه‌ای جاه‌طلبانه و نویدبخش است که با ارائه زیرساختی قدرتمند و متناسب با نیازهای بازار ایران، می‌تواند نقش کلیدی در توسعه اکوسیستم وب۳ کشور ایفا کند. با وجود چالش‌های پیش‌رو، این پروژه پتانسیل تبدیل شدن به یک ستون فقرات مهم برای تعاملات رمزارزی در ایران را داراست و می‌تواند مسیر را برای نوآوری‌های بیشتر در این حوزه هموار سازد.
